Şehirlerde Isı Adalarını Azaltmak İçin Ağaçları ve Bitki Örtüsünü Kullanmak

Kent-Orman Nedir?
Özünde, kentsel ormanlar terimi, tek tek sokak ağaçlarından ve kentsel yeşil alanlardan ağaç gölgeli okul bahçelerine ve banliyö ormanlarına kadar birlikte yaşadığımız ağaçları ifade eder. Her biri ağaç türü ve boyutu bakımından farklıdır, ancak hepsi bir araya gelerek “şehir ormanlarını” oluşturur. Şehir ormanları, hava kirliliğinin giderilmesi, yağmur suyu kirliliğinin yakalanması, karbon tutulması, yeşil altyapı ve kentsel ısı düzenlemesi gibi ekosisteme destek sağlayan yapılardır.

Şehirlerde Isı Adalarını Azaltmak İçin Ağaçları ve Bitki Örtüsünü Kullanmak
Ağaçlar ve diğer bitkiler çevreyi soğutmaya yardımcı olarak kentsel ısı adalarını azaltmanın basit ve etkili bir yoludur.

Ağaçlar ve bitki örtüsü, gölge sağlayarak ve evapotranspirasyon (bir arazide buharlaşma yoluyla toprak yüzeyinden ve terleme yoluyla bitki bünyesinden meydana gelen su kayıplarının toplamı) yoluyla yüzey ve hava sıcaklıklarını düşürür. Örneğin gölgeli yüzeyler, gölgelenmemiş malzemelerin en yüksek sıcaklıklarından 11–25°C arası daha soğuk olabilir. Gölgeleme ile birlikte evapotranspirasyon, yazın en yüksek sıcaklıklarını 1–5°C kadar düşürmeye yardımcı olabilir.

Ağaçlar ve bitki örtüsü, binaların etrafındaki stratejik konumlara dikildiklerinde veya otoparklarda ve sokaklarda kaldırımlara dikildiklerinde, gölgeleri sıcaklığın azaltmasına yönelik en etkin yöntemdir. Araştırmacılar, binaların batı tarafına yaprak döken ağaçlar veya asmalar dikmenin, özellikle pencereleri ve binanın çatısının bir kısmını gölgeliyorsa, bir binayı soğutmak için tipik olarak en etkili yol olduğunu tespit etmişlerdir.

Kent Ormancılığı Neden Önemlidir?

1. Günümüzde kentsel alanlarda her zamankinden daha fazla insan yaşıyor. 2050 yılına kadar dünya nüfusunun %68’i- 6,5 milyardan fazla insan kentsel alanlarda yaşayacak.
2. Bu alanlardaki insanların yaşanabilir bir çevreye ihtiyacı vardır. Dünya nüfusunun %90’ından fazlası, hava kalitesi seviyelerinin Dünya Sağlık Örgütü standartlarını karşılamadığı ortamlarda yaşamaktadır ve ihtiyaçları olan sadece temiz hava değil, aynı zamanda daha serin bir havadır. Isı yayan sert yüzeyler, rüzgârı engelleyen yüksek binalar ve ağaçların kaybı, kentsel ısı adası etkisi olarak bilinen şeyi yaratır. Ağaçlar olmadan, sıcak şehirlerimiz daha sıcak, daha az yaşanabilir ve daha tehlikeli olmaya devam edecektir. Günümüzde kentsel sıcak dalgaları yüzünden dünya çapında her yıl binlerce insan hayatını kaybetmektedir.
3. İklim değişikliği. Basitçe söylemek gerekirse, insan kaynaklı iklim değişikliği yaygın, hızlı ve gitgide yoğunlaşıyor (Örneğin, Temmuz 2021, kaydedilen en sıcak aydı). İklim değişikliğinin en kötü etkilerinin en savunmasız olan yaşlı nüfusumuzun hayatlarını tehlikeye atmasını önlemek için yaşadıkları kentlerde, mahallelerde ağaç dikelerek harekete geçilmesi önemlidir.
4. Ağaçlar çözümün bir parçasıdır. Sadece bir büyük, olgun gölgelik ağaç, yılda yaklaşık 22 litre karbondioksiti tutabilir (yani ahşabında depolayabilir). Ayrıca, aynı ağaç o yıl 3.000kg oksijen üretecek ve 5.000 litre yağmur suyunu emecek. Ortam estetiğini iyileştirecek ve konut mülk değerlerini %10’a kadar değer katacaktır.

Koca bir ormanla, binlerce şehir ağaçlarıyla neler yapabileceğini hayal edin…

Dünyadaki çevresel ve sosyal adalet tarihine baktığımızda, şimdiden bazı toplulukları dezavantajlı duruma düştüğünü görmekteyiz. Veriler, düşük gelirli toplulukların zengin ve varlıklı topluluklara göre %41 daha az ağaç örtüsüne sahip alanlarda yaşadığını göstermektedir. Tüm toplulukların ağaç eşitliğini elde etmesine yardımcı olmak için daha çok şey yapılmalıdır: sınıf veya ırktan bağımsız olarak tüm insanların yararı için ağaçların en çok ihtiyaç duyulan yere yani yaşadıkları yerde dikilmesi çözümün bir parçasıdır.

Şehir sınırları içinde ağaç dikimi, özellikle onlara en çok ihtiyaç duyan mahallelerde, kentsel ormancılık hedeflerine ulaşmada tüm toplulukları (fakir veya zengin) destekleyerek insanların yaşadığı mahallelerde ve kendi sokaklarında çevresel ve ağaç eşitliğine ulaşılmasına yardımcı olmayı amaçlanmalıdır.

Yerel yönetimler vatandaşlarına yaşadıkları mahallelerinde parklar oluşturulacak alanlar sağlamalı. Bu alanlara hem yerel yönetim hem de vatandaşların katılımıyla ağaç dikim ve bakım organizasyonları teşvik edilmeli. Yerel firmalarla iş birliği yapılarak gerekli ağaç temini için destek talep edilebilir. Ağaçlar sadece parklarda değil yol kenarlarında ve kaldırımlarda da dikilmeli. Bahçe ve açık otopark alanına sahip olan bina ve sitelerde gölge yapan ağaçların dikilmesi yasal olarak zorunlu hale getirilebilir.

Seçilen ağaç türleri yerel olmalı ve yazın gölgeleme özelliği yüksek olan türler seçilmelidir. Bu şekilde şehirlerin ısısını düşürülmesinde katkı sağlanacaktır.