(Referans Dokümanlar: FSC-PRO-10-003, FSC-DIR-40-004, FSC-STD-40-004)

FSC® sertifikası, hem ahşap ürünleri hem de kâğıt ve karton ürünleri üreten firmalar için sürdürülebilirlik vaadini görünür kılarak uluslararası pazarda tercih sebebi olmanızı sağlar. Ancak bu prestijli sistem, yanlış FSC beyanlarını (false claims) çok ciddiye almaktadır.

FSC, sistemin güvenilirliğini korumak adına bu tür durumlarda sertifikalı kuruluşları bloke etme (engelleme) hakkını kullanır. Peki, FSC hangi durumlarda blokaj uygular? Bu durumda neler yapılmalı? Hangi belgeler ve adımlar gerekir?

Blokaj Sebepleri Nelerdir?

FSC’ye göre “False Claim”, sertifikalı olmayan ürünlere FSC etiketi veya beyanı uygulanmasıdır. Bu durumlar aşağıdakileri kapsar:

• FSC etiketiyle satılamayacak ürünlerin etiketlenmesi veya tanıtımı (FSC-DIR-40-004, ADVICE-40-004-18, s.11–12).
• Sürekli sistematik ihlaller (5 yıl içinde 3 veya daha fazla “Negligent False Claim”) (Madde 2.3.1).
• Kasıtlı (deliberate) yanlış beyanlar (Madde 2.4.1).
• Denetimle iş birliği yapmamak (Madde 6.1).

Hangi Taraflar Tespitte Bulunabilir?

Blokaj kararı, şu kurumların tespitine dayanabilir:

• FSC (Forest Stewardship Council)
• ASI (Accreditation Services International)
• Belgelendirme Kuruluşları (CBs)
• Şikâyetler ve dış denetimler (Madde 1.1.1; FSC-PRO-01-005, Bölüm 2)

Blokajdan Çıkış: Hangi Adımlar Atılmalı?

1. Uyumsuz Ürünlerin Yönetimi (NCP Gereklilikleri)

FSC-STD-40-004 V3-1 standardının Madde 1.8’i uyarınca, kuruluşun piyasaya sürülen uygunsuz ürünleri tespit etmesi, etiketlememesi ve FSC iddialarıyla satışını durdurması gerekir.

2. CPR Önlemleri (Corrective – Preventive – Remedial):

Belgelendirme kuruluşu, düzeltici faaliyet talebi (CAR) açar ve şu önlemlerin alınmasını ister (FSC-DIR-40-004, s.13):

• Düzeltici: Yanlış ürünlerin satışının durdurulması
• Önleyici: Olayın kök neden analizi ve sistem iyileştirmesi (Madde 1.1.4)
• Telafi edici (remedial): Yanlış FSC beyanıyla piyasaya sürülen hacmin FSC eşdeğeriyle telafi edilmesi (Madde 2.2.2, 7.1–7.4)

3. Tazminat Ödemesi

Telafi ürün temin edilemiyorsa, kuruluş FSC’ye tazminat ücreti öder. Bu hesaplama FSC-PRO-10-003 prosedürüne göre yapılır (Madde 7.3).

Başvuru Nasıl ve Nereye Yapılır?

Bloke edilen bir kuruluş, FSC sistemine yeniden dahil olabilmek için blokajın kaldırılması başvurusunu doğrudan FSC’ye yapmalıdır. Başvuru süreci şunları içerir:

• Başvuru, FSC’ye yazılı olarak iletilir (e-posta veya resmi yazı).
• Başvuru dilekçesinde:
  • Şirket adı ve iletişim bilgileri,
  • Bloke edilme gerekçesi,
  • Alınan düzeltici, önleyici ve telafi edici önlemlere dair açıklamalar,
  • Gerekli belgeler (örneğin kök neden analizi, prosedür güncellemeleri, telafi malzeme belgeleri) yer almalıdır.

Başvuru adresi: FSC International, Policy & Performance Unit
Adenauerallee 134, 53113 Bonn, Germany
E-posta: psu@fsc.org

Başvuru sürecinde kullanılabilecek örnek başvuru formu ve ek belgeler, FSC-PRO-01-005 “Processing Appeals” prosedürünün Ek C: Application Form bölümünde yer almaktadır.

FSC bu başvuruyu değerlendirerek, başvuran kuruluşun, FSC sistem bütünlüğüne ve itibarına yönelik risklerini inceler. Gerekirse ek bilgi veya belge talep eder ve başvuruyu reddetme hakkını saklı tutar (FSC-DIR-40-004, Madde 4.1).

Telafi Edici Önlemler – Detaylı Örnek ve Kritik Açıklama

Örnek 1 – Kâğıt Üretimi: Bir kâğıt firması, 40 ton FSC olmayan selüloz hamurunu “FSC Mix” olarak etiketleyerek sevk etti. Ürün geri çağrılamadı.

• Firma, 40 ton FSC sertifikalı ham madde tedarik eder.
• Bu miktar FSC hacim sisteminden düşülür (Madde 7.1).
• Bu ürünle yeniden FSC’li ürün üretimi yapılamaz (Madde 7.2).
• Bu mümkün değilse, piyasa fiyatı örn. 450 €/ton üzerinden:
  40 × 450 = 18.000 € tazminat FSC’ye ödenir (Madde 7.3).

Örnek 2 – Mobilya Üretimi: Bir üretici 25 m³ FSC belgesiz MDF ile masa üretip FSC etiketi kullandı.

• Firma, eşdeğer miktarda (25 m³) FSC MDF alır.
• Yeniden üretim yapılamaz. Sistemden “void” edilerek FSC hacminden düşülür.
• Aksi durumda, piyasa bedeli (320 €/m³) üzerinden:
  25 × 320 = 8.000 € tazminat bedeli ödenir.

*** Kritik Açıklama: Telafi Amaçlı FSC Girdisiyle Yeni Üretim Yapılabilir mi?

FSC-DIR-40-004 dokümanının Madde 7.2‘sine göre:

“Telafi amacıyla satın alınan FSC girdisi, yeni FSC beyanlı ürün üretiminde kullanılamaz.”

Bu şu anlama gelir:

• FSC kredisi veya yüzdesi bu malzemeden iptal edilmiş (voided) sayılır.
• Bu materyalle FSC etiketi taşıyan ürün üretilemez.

Ancak bu malzeme:

• FSC etiketi olmadan, yani FSC’siz ürün olarak kullanılabilir.
• Bu durumda, FSC sisteminden ayrı tutulmalı, CoC sistemine kayıt edilmemelidir.

Örnek: 10 ton FSC telafi malzemesi, FSC etiketi olmadan ambalaj kâğıdı olarak değerlendirilebilir.

Sonuç Olarak; Önlem Alın ve Sertifikanızı Güvencede Tutun

FSC etiketi pazarda sadece kalite değil, güven ve izlenebilirlik de demektir. Yanlış beyan riski yaşarsanız:

• Hemen denetim kuruluşunuza bildirin.
• NCP ve CPR önlemlerini belgeleyin.
• FSC taleplerini zamanında ve eksiksiz yerine getirin.
• Gerekiyorsa FSC-PRO-01-005 kapsamında itiraz hakkınızı kullanın.

Unutmayın: FSC sertifikasını korumak, marka itibarınızı da korumak demektir.